Ας αντικρίσουμε την αλήθεια. Οι έμποροι τροφίμων δεν έχουν ως σκοπό να σε μετατρέψουν σε υπέρβαρο, αλλά να βγάλουν περισσότερα έσοδα για τους ίδιους. Σε μια ελεύθερη αγορά, οι εταιρείες τροφίμων έχουν ως αποστολή να βρουν τρόφιμα με ποιότητα, γεύση και ποικιλία, ότι ψάχνεις δηλαδή, και να σου τα προσφέρουν, με το ανάλογο κόστος. Έτσι με αυτόν το σκοπό, ανακαλύπτουν ευφυείς τρόπους να σε ενημερώνουν για την ύπαρξη αυτών των τροφίμων, τα οφέλη τους και το πόσο ανάγκη τα έχεις, εξελίσσοντας έτσι την έννοια του μάρκετινγκ. Η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και κυρίως το ίντερνετ είτε δια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσο και με απλά newsletter στο mail σου, είναι τυπικά παραδείγματα τρόπου προώθησης τα οποία σε πετυχαίνουν είτε το θέλεις είτε όχι, έστω και 1 φορά την ημέρα. Είναι σαφώς αδύνατο να πούμε ποια δράση μάρκετινγκ είναι η πιο ισχυρή, διότι εξαρτάται προφανώς από το μέγεθος με το οποίο εφαρμόζεται, ποιο μέρος καταναλωτών στοχεύει και ποιο είναι το πλαίσιο κατανάλωσης.
Πώς επηρεάζει η τιμή την επιλογή τροφίμου;
Η τιμή είναι σαφώς ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες μάρκετινγκ που καθορίζουν την κατανάλωση ενέργειας. Η τάση των τελευταίων χρόνων, που θέλει τα τρόφιμα με πολλές και πυκνές θερμίδες να έχουν χαμηλή τιμή (αναψυκτικά, fast food, ζάχαρη, λίπος) εξηγεί εύκολα την αύξηση του ποσοστού παχυσαρκίας. Οι επιπτώσεις της τιμής μπορούν επίσης να εξηγήσουν γιατί τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα καταναλώνουν περισσότερες τροφές με θερμίδες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη και γιατί καταναλώνουν περισσότερα αναψυκτικά και σνακ.
Πως επηρεάζει η επωνυμία την επιλογή τροφίμου;
Η επωνυμία και η ετικέτα των τροφίμων λειτουργεί συχνά στηριζόμενη στη φυσική τάση των ανθρώπων να κατηγοριοποιούν τα τρόφιμα ως “καλά” ή “κακά”, “υγιή” ή “ανθυγιεινά”. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη, το 48% των Αμερικανών συμφώνησε με τη δήλωση: «Αν και υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις, τα περισσότερα τρόφιμα είναι είτε καλά είτε κακά για την υγεία». Αυτά τα αποτελέσματα κατηγοριοποίησης είναι σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετα γιατί δεν υπολογίζουν την ποσότητα της υπό εξέταση τροφής. Για παράδειγμα, οι ίδιοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια δίαιτα χωρίς «κακά» συστατικά, όπως το π.χ. αλάτι, θεωρήθηκε “πιο υγιεινή” από μια δίαιτα με απλώς και μόνο ίχνη, αν και το αλάτι είναι απαραίτητο συστατικό κάθε διατροφής, και δεν θα πρέπει να το εξαλείψουμε τελείως.
Το όνομα του φαγητού (επωνυμία ή γενική ονομασία κατηγορίας) έχει ισχυρή επίδραση πέρα από την περιγραφή των συστατικών του στις προσδοκίες των καταναλωτών σχετικά με το πόσο νόστιμο ή παχυντικό είναι το φαγητό, αλλά αυτές οι προσδοκίες (ειδικά αυτές που αφορούν αύξηση βάρους) δεν συσχετίζονται με την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, η απλή προσθήκη επιθέτων όπως “ζουμερό” ή “σπιτικό” μπορεί να κάνει τα γεύματα πιο ελκυστικά, νόστιμα και ικανοποιητικά. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2011 έδειξε ότι ο χαρακτηρισμός ενός τροφίμου ως “δροσερή σαλάτα” , σε σύγκριση με τα τρόφιμα που χαρακτηρίζονταν ως “special ζυμαρικά” αύξησε αυτόματα την αντίληψη ενός διαιτώμενου για το τρόφιμο ως πιο υγιεινό και νόστιμο, και εντέλει αύξησε την ίδια την κατανάλωση του. Ενδιαφέρον είχε το γεγονός ότι η αντίληψη αυτή εξαφανίστηκε όταν διάβασαν μεμονωμένα όλα τα συστατικά, και όχι απλά το όνομα του προϊόντος.
Τελικά επιλέγουμε εμείς το φαγητό που τρώμε ή μας προλαβαίνουν πριν το θελήσουμε;
Επειδή η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση κρέμεται σε ένα λεπτό σκοινί, που όσο πάει και τεντώνει, η απλούστερη και πιο σίγουρη λύση είναι το προσεκτικό…. διάβασμα της διατροφικής ετικέτας! Oι διατροφικές πληροφορίες σε βοηθούν να βρίσκεις πιο υγιεινές εναλλακτικές λύσεις και είναι καλύτερο να εμφανίζονται στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας και να συνοδεύονται από κάποιο σύμβολο. Οι πιο πλήρης ετικέτες που περιλαμβάνουν τις συνιστώμενες ημερήσιες προσλήψεις βέβαια, δεν είναι απαραίτητα και πιο πρακτικές στον εντοπισμό ενός υγιεινού τροφίμου. Αν και παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για ορισμένα τμήματα καταναλωτών με ειδικές διατροφικές ανάγκες, πολλές φορές σε μπερδεύουν, δεν είναι εύκολα κατανοητές ή ευκολοδιάβαστες. Αντίθετα, κάποια απλά σημεία αναφοράς για κάθε συστατικό και θρεπτικό συστατικό (π.χ. μέσος όρος) σε βοηθούν να επεξεργαστείς τις διατροφικές πληροφορίες, άμεσα και εύκολα.
