Η όρασή είναι ίσως η πιο σημαντική από τις πέντε αισθήσεις. Η διατροφή μας επηρεάζει την όρασή μας; Η υγεία των ματιών συμβαδίζει με τη γενική υγεία, αλλά κάποιες θρεπτικές ουσίες είναι ιδιαίτερες σημαντικές για την καλή λειτουργία των ματιών. Ποιες είναι αυτές και πού μπορούμε να τις βρούμε;

Οι διαταραχές της όρασης είναι πάρα πολύ συχνές. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι περισσότεροι από ένας στους έξι κατοίκους του πλανήτη πάσχει από κάποιο νόσημα που μειώνει την όρασή του. Στους ενήλικες που κατοικούν σε ανεπτυγμένες χώρες, οι κύριες αιτίες της μειωμένης όρασης είναι ο καταρράκτης, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, το γλαύκωμα και η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Ο ΠΟΥ εκτιμά οι παθήσεις που μειώνουν την όραση μπορούν να προληφθούν σε ποσοστό που φθάνει το 80%.

Βιταμίνη Α

H πιο γνωστή θρεπτική ουσία για τα μάτια είναι η βιταμίνη Α. Ο αμφιβληστροειδής χρειάζεται βιταμίνη Α για να μετατρέψει τις ακτίνες του φωτός σε εικόνες που βλέπουμε. Επίσης, χωρίς αρκετή βιταμίνη Α, τα μάτια σας δεν μπορούν να μείνουν αρκετά υγρά με αποτέλεσμα την ξηροφθαλμία. Τα καρότα είναι μια γνωστή πηγή βιταμίνης Α. Οι γλυκοπατάτες παρέχουν ακόμη περισσότερη βιταμίνη Α, περισσότερο από το 200% της ημερήσιας συνιστώμενης δόσης βιταμίνης Α. Τα φρούτα, όπως το πεπόνι και τα βερίκοκα, μπορούν να είναι μια καλή πηγή βιταμίνης Α. Επίσης άλλες διατροφικές πηγές είναι: το βόειο κρέας ή συκώτι κοτόπουλου, το μουρουνέλαιο, τα αυγά, το βούτυρο, το γάλα.

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C ως αντιοξειδωτικό βοηθά στην προστασία του σώματος από βλάβες που προκαλούνται από ορισμένα τρόφιμα, ανθυγιεινές συνήθειες και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Τα αντιοξειδωτικά μπορούν να αποτρέψουν ή τουλάχιστον να καθυστερήσουν τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας και τον καταρράκτη που σχετίζεται με την ηλικία. Οι καλές πηγές βιταμίνης C περιλαμβάνουν τα εσπεριδοειδή, όπως πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ και λεμόνια. Άλλες τροφές που προσφέρουν βιταμίνη C είναι: τα ροδάκινα, οι κόκκινες πιπεριές, οι ντομάτες και οι φράουλες.

Βιταμίνη D

Η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D είναι: ο σολομός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί και το γάλα. Η καλύτερη πηγή βιταμίνης D είναι η έκθεση στο φως του ήλιου. Η υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο διεγείρει την παραγωγή της βιταμίνης D στο δέρμα του ανθρώπου.

Βιταμίνη Ε

Ένα άλλο σημαντικό αντιοξειδωτικό είναι η βιταμίνη Ε, η οποία βοηθά στη διατήρηση των κυττάρων υγιή. Η βιταμίνη Ε μπορεί να βρεθεί σε αβοκάντο, αμύγδαλα, φουντούκια και ηλιόσπορους.

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης οφθαλμικών παθήσεων όπως ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδος και ξηροφθαλμία. Δίαιτες πλούσιες σε ωμέγα-3 περιλαμβάνουν κυρίως ψάρια όπως σολομό, τόνο, σαρδέλες, σκουμπρί, ρέγγα και πέστροφα.

Λουτεΐνη και Ζεαξανθίνη

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη είναι αντιοξειδωτικά που είναι χρήσιμα στην προστασία της ωχράς κηλίδας, της περιοχής των ματιών που μας δίνει την κεντρική, πιο λεπτομερή όρασή μας. Βρίσκονται στις χρωστικές των πράσινων λαχανικών και άλλων τροφών με έντονο χρώμα. Το σπανάκι, το μαρούλι, το λάχανο, το μπρόκολο και τα μπιζέλια έχουν πολλά από αυτά τα θρεπτικά συστατικά. Και ενώ δεν είναι φυλλώδη και πράσινα, τα αυγά είναι επίσης μια καλή πηγή αυτών των θρεπτικών συστατικών.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος βοηθά στην καλή λειτουργία του αμφιβληστροειδούς και μπορεί να προστατεύσει τα μάτια από τις βλαβερές συνέπειες του φωτός. Ωστόσο, ο ψευδάργυρος μπορεί να μειώσει την ποσότητα χαλκού στο σώμα, τον οποίο χρειαζόμαστε για να σχηματίσουμε ερυθρά αιμοσφαίρια. Ευτυχώς, μπορούμε να αυξήσουμε και τα δύο ταυτόχρονα με όλα τα είδη φασολιών. Άλλα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο είναι τα στρείδια, το άπαχο κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα εμπλουτισμένα δημητριακά.

Βιοφλαβονοειδή

Τα βιοφλαβονοειδή μπορούν να προστατεύσουν από καταρράκτη και εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Διατροφικές πηγές είναι: το τσάι, το κόκκινο κρασί, τα εσπεριδοειδή, τα μύρτιλλα, βατόμουρα, τα κεράσια, τα όσπρια και τα προϊόντα σόγιας.

Σελήνιο

Το σελήνιο σε συνδυασμό με τις βιταμίνες C και E, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της προχωρημένης εκφύλισης ωχράς κηλίδος. Διατροφικές πηγές: θαλασσινά (γαρίδες, καβούρια, σολομός), καρύδια Βραζιλίας, κάστανο.

Χρειάζεται να παίρνουμε συμπληρώματα διατροφής για τη διαφύλαξη της υγείας των ματιών μας;

Η σωστή διατροφή, που είναι σύμφωνη με τις παραπάνω οδηγίες, είναι ο καλύτερος τρόπος για να λαμβάνουμε όλες τις θρεπτικές ουσίες που είναι απαραίτητες για τα μάτια μας. Η προληπτική λήψη συμπληρωμάτων δε συνιστάται. Υπάρχει όμως μία εξαίρεση˙ με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης AREDS 2, ειδικά συμπληρώματα διατροφής συνιστώνται στους ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Πηγή: The Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) American Academy of Ophthalmology, Celia Vimont, “36 Fabulous Foods for Your Eyes”

Ευχαριστούμε πολύ τον οφθαλμίατρο κ. Βλάτσιο Βασίλη για την πολύτιμη βοήθειά του για την σύνταξη αυτού του άρθρου.