Φυσικά η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στην υγεία και την ευεξία μας. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, οι άνθρωποι εστιάζουν στην υγιεινή διατροφή με τέτοιο τρόπο που να τους γίνεται εμμονή και να εξελίσσεται σε διατροφική διαταραχή, γνωστή ως ορθορεξία.

Τί είναι η ορθορεξία;

Ο όρος της ορθορεξίας αρχικά επινοήθηκε από τον Δρ. Steven Bratman το 1997 και προέρχεται από τη λέξη ανορεξία και «ορθό», που σημαίνει σωστό. Σε αντίθεση με άλλες διατροφικές διαταραχές, η ορθορεξία περιστρέφεται κυρίως γύρω από την ποιότητα των τροφίμων και όχι την ποσότητα. Επιπλέον τα άτομα με ορθορεξία σπάνια επικεντρώνονται στην απώλεια βάρους. Αντ ‘αυτού, έχουν μια ακραία εμμονή με την «αγνότητα» των τροφίμων τους, καθώς και με τα οφέλη της υγιεινής διατροφής

Παρόλο που μπορεί να ξεκινήσει κανείς μια δίαιτα με απώτερο σκοπό να βελτιώσει την υγεία του, ο υπερβολικά αυξημένος χρόνος που αφιερώνει φροντίζοντας να τρώει αποκλειστικά και μόνο υγιεινά, μπορεί να οδηγήσει σε κάτι πιο ακραίο. Και όχι δεν μιλάμε να εφαρμόζει απλά την τεχνική του τέλειου πιάτου αλλά πολλά περισσότερα. Με την πάροδο του χρόνου, οι καλές προθέσεις μπορούν αργά να εξελιχθούν σε πλήρη ορθορεξία. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά και σίγουρα δεν αποκτούν όλοι ορθορεξία με το υιοθετούν έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής. Ο ενθουσιασμός για υγιεινή διατροφή μετατρέπεται σε ορθορεξία μόνο όταν παίρνει μορφή εμμονής που επηρεάζει αρνητικά την καθημερινή ζωή. Η ακραία απώλεια βάρους κι η επανειλημμένη απόρριψη για εξόδο φαγητου με φίλους είναι μια μορφή ορθορεξίας. Υπάρχουν έρευνες οι οποίες έχουν καταλήξει σε ορισμένες αιτίες που μπορούν να κρύβονται πίσω από αυτή τη διατροφική διαταραχή και αυτές περιλαμβάνουν ιδεοψυχαναγκαστικές τάσεις, τελειομανία, αυξημένο στρες, πρωυπάρχουσες διατροφικές διαταραχές κ.α.

Οι συνέπειες της ορθορεξίας μπορεί να είναι εξίσου σοβαρές με εκείνες άλλων διαταραχών διατροφής.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Εάν αφεθεί κανείς χωρίς θεραπεία, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη βλάβη στην υγεία του. Η έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών που προκαλείται από περιοριστική διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό, αναιμία ή ακόμη και σε ασυνήθιστα αργό καρδιακό ρυθμό. Και όπως οι επιπτώσεις εμφάνισης οποιαδήποτε διατροφικής διαταραχής δεν περιορίζονται μόνο σε σωματικό επίπεδο, έτσι ακριβώς φαίνεται να συμβαίνει και στην ορθορεξία. Τα άτομα με ορθορεξία μπορούν να βιώσουν έντονη απογοήτευση όταν διαταράσσονται οι συνήθειες που έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι και σχετίζονται με το φαγητό. Η παραβίαση φερ ειπείν των αυτοεπιβαλλόμενων διατροφικών κανόνων είναι πιθανό να τους προκαλέσει συναισθήματα ενοχής ή καταναγκασμό προς τον «εξαγνισμό» υπό τη μορφή υγρής δίαιτας ή ακόμη και απόλυτης αποχής από το φαγητό. Επιπλέον, τα άκαμπτα πρότυπα διατροφής, οι ενοχλητικές σκέψεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα και τα συναισθήματα ηθικής υπεροχής μπορούν να έχουν εξίσου επιπτώσεις στις κοινωνικές συναναστροφές αυτών των ατόμων.

Όταν μιλάμε για τις διατροφικές διαταραχές δεν γίνεται φυσικά να παραλείψουμε το κομμάτι της αντιμετώπισής τους. Είναι αναγκαία και πολλές φορές σωτήρια, γι’αυτό αποτελεί άλλωστε και το πρώτο βήμα προς την αντιμετώπιση της ορθορεξίας. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, επειδή τα άτομα που έχουν αυτή τη διαταραχή είναι λιγότερο πιθανό να αναγνωρίσουν οποιαδήποτε από τις αρνητικές επιπτώσεις της στην υγεία, την ευημερία ή την κοινωνική δυσλειτουργία τους. Όταν όμως ένα άτομο είναι σε θέση να αναγνωρίσει αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις, συνιστάται να ζητήσει βοήθεια από μια επιστημονική ομάδα που περιλαμβάνει γιατρό, ψυχολόγο και οπωσδήποτε διαιτολόγο και να μην εφησυχάζεται.

Κλείνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε ένα πράγμα.

Το φαγητό δεν είναι μόνο θερμίδες.

Ήταν από πάντα ο ακρογωνιαίος λίθος των πολιτισμών και το επίκεντρο των εορτασμών από την έλευση του πολιτισμού. Ενώνει τους ανθρώπους και σχεδιάστηκε για να τους θρέφει. Με τα χρόνια όμως εξελίχθηκε αυτή η πεποίθηση και μαζί της εξελίχθηκαν οι γεύσεις και οι υφές με σκοπό να μας προκαλεί μόνο θετικά συναισθήματα. Πολλές φορές μάλιστα αποτελεί και μία μορφή εκδήλωσης αγάπης. Και μόνο όταν δέχεται κανείς το φαγητό ως μια μορφή αγάπης, είναι δύσκολο να τον ενοχλεί αν έχει φτιαχτεί «σωστά».